ЕУ отстапува од целосната забрана за мотори со внатрешно согорување по 2035 година

Европската Унија направи значаен чекор назад од досегашниот строг план за целосна забрана на возилата со мотори со внатрешно согорување по 2035 година. Наместо апсолутна елиминација, Европската комисија предлага пофлексибилен регулаторен пристап кој ќе овозможи продажба на бензински, дизел и хибридни автомобили и по таа година – но под построги услови.

Според најновиот регулаторен пакет, официјално претставен на 16 декември, автомобилските производители повеќе нема да бидат обврзани да постигнат 100-процентно намалување на CO₂ емисиите во однос на нивото од 2021 година. Новата цел за 2035 година е поставена на 90 проценти, додека преостанатите 10 проценти ќе може да се компензираат преку употреба на биогорива, синтетички е-горива и т.н. „зелени кредити“, поврзани со користење нискојаглероден челик произведен во ЕУ.

Во пракса, овој модел ја отвора вратата за продолжено присуство на класичните мотори со внатрешно согорување, благите и приклучните хибриди, како и возилата со range-extender технологија, паралелно со електричните и водородните модели. Клучно е што во новиот предлог не се дефинира нов краен рок за целосен прекин на продажбата на ICE возила. Доколку производителите ги исполнат емисионите цели преку дозволените механизми за компензација, формална законска забрана повеќе не постои.

Дополнителни олеснувања се предвидени и за периодот околу 2030 година. Наместо строги годишни лимити, емисиите ќе се пресметуваат како просек во периодот од 2030 до 2032 година, што им овозможува на автомобилските компании поголема флексибилност во планирањето на производството и транзицијата.

Овие измени следуваат по силен притисок од најголемите европски и глобални производители, меѓу кои BMW, Volkswagen, Mercedes-Benz, Renault и Stellantis. Дури и извршниот директор на Ford, Џим Фарли, јавно предупреди дека претходните цели се нереални и дека ја ставаат европската автомобилска индустрија во неповолна позиција во однос на кинеската конкуренција.

Според Европската комисија, измените се резултат на едногодишен „стратешки дијалог“ со индустријата, чија цел е обновување на довербата нарушена по дизел-скандалите и долгогодишните регулаторни тензии. Сепак, од Брисел нагласуваат дека електрификацијата останува стратешки приоритет.

Новите стимулативни мерки ќе бидат насочени кон мали и достапни електрични автомобили произведени во Европа, кои ќе добијат т.н. „супер-кредити“ со поголема тежина при пресметката на емисиите. Дополнително, се воведува новата M1E категорија за електрични возила пократки од 4,2 метри, со што ќе се поедностави регулативата и ќе им се олесни на земјите-членки доделувањето таргетирани субвенции.

Истовремено, Европската комисија предлага и 10-годишен „мораториум“ на нови автомобилски регулативи, со цел да се намали административниот товар и да се обезбеди поголема предвидливост за индустријата.

Заклучокот е јасен: Европската Унија не се откажува од зелената транзиција, но ја напушта ригидната догма. Моторите со внатрешно согорување нема да исчезнат автоматски по 2035 година, туку ќе продолжат да постојат под построга контрола, со повеќе компромиси и со јасна насока за постепено намалување на нивното влијание врз животната средина.